Sahipli ve Sahipsiz Hayvana Kötü Muamele
1. Kötü muameleden ne anlamamız gerekiyor?
a. Hayvanı öldürmek
b. Hayvanı yaralamak
c. Hayvana tecavüz etmek
d. Hayvanın özgürlüğünü kısıtlamak
· Balkonda tutmak
· Kısa zincire bağlamak
e. Hayvanı alıştığı ortamdan ayırmak. Yeni bırakılan yer çok nezih, hayvansever insanlardan oluşan bir yer de olabilir. Ancak, nasıl bir yer olursa olsun, hayvanı geçerli bir sebep olmaksızın alıştığı ortamdan koparmak, kötü muamele teşkil eder.
f. Hayvanı terk etmek Genelde, yaz aylarının sonlarında karşılaştığımız bir durum. Yazın yazlıkta bakılmak üzere alınan hayvanlar, kışın orada bırakılmaktadır.
g. Hayvanı aç ve susuz bırakmak
2. Yararlanmamız gereken mevzuat nedir?
a. Hayvanları Koruma Kanunu(5199)
b. Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği
c. Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi
d. Türk Ceza Kanunu
e. Kabahatler Kanunu
3. Konuyu üç ana başlık halinde inceleyebiliriz.
a. Üçüncü kişi tarafından sahipsiz hayvana yapılan kötü muamele
b. Üçüncü kişi tarafından sahipli hayvana yapılan kötü muamele
c. Sahibi tarafından kendi hayvanına yapılan kötü muamele
· Ortak Hükümler
Temel İlkeler
Hayvanları Koruma Kanunu Madde 4
– Bütün hayvanlar yaşama hakkına sahiptir.
– Sahipsiz hayvanların, sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir.
– Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır.
Yasak Faaliyetler
Hayvanları Koruma Kanunu Madde 14
Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi Madde 3
– Kasıtlı olarak kötü davranmak
– Acımasız ve zalimce işlem yapmak
– Dövmek
– Aç ve susuz bırakmak
– Aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak
– Bakımlarını ihmal etmek
– Fiziksel ve psikolojik acı çektirmek
– Gücünü aşan fiillere zorlamak
– Cinsel ilişkide bulunmak
– İşkence yapmak
Yaptırım
– Hayvanları Koruma Kanunu Madde 28 İdari Para Cezası
– Hayvanları Koruma Kanunu Madde 24 Hayvana El Koyulması
Sahiplendirme çok sık başarabildiğimiz bir konu olmadığı için, büyük ihtimalle barınağa götürülür. Hayvanın başka bir kötü muamele serüveni başlar. Barınak koşulları, bazı durumlarda, hayvanın kötü muameleye maruz kaldığı koşullardan daha da kötü olabilir.
Türk Ceza Kanunu Madde 170/1 Genel Güvenliğin Kasten Tehlikeye Sokulması – Kişilerin hayatlarını tehlikeye atacak ve kişilerde korku, panik yaratacak şekilde silahla ateş eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
– Silahla gerçekleştirilen yaralamalar ve öldürmelerde uygulanır.
Türk Ceza Kanunu Madde 181 Çevrenin kasten Kirletilmesi
– Zehirlemek suretiyle gerçekleştirilen öldürmeler bakımından uygulanır.
– Çevreye zararlı atık bırakan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
– Bu atıklar, hayvanlar açısından olumsuz sonuçlar doğurduğu takdirde, bunu yapan kişi en az beş yıl hapis cezası ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Türk Ceza Kanunu Madde 225 Hayasızca Hareketler Ø Hayvana tecavüz edilmesi halinde uygulanır. Ø Alenen cinsel ilişkide bulunan ve teşhircilik yapan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. ·
Üçüncü Kişi Tarafından Sahipli Hayvana Yapılan Kötü Muamele
Türk Ceza Kanunu Madde 151: “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.”
· Sahibi Tarafından Kendi Hayvanına Yapılan Kötü Muamele
Hayvan Sahibinin Yükümlülükleri
Hayvanları Koruma Kanunu Madde 5/1
Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi Madde 4
– Hayvanı barındırmak
– Hayvan için subjektif açıdan en iyi koşulları sağlamak
– Yeterli miktarda gıda ve su vermek
– Uygun hareket imkanı sağlamak
– Hayvanın sağlığına dikkat etmek
Yaptırımlar
– Hayvanları Koruma Kanunu Madde 28 İdari para cezası
– Hayvanları Koruma Kanunu Madde 24 Hayvana El Koyulması Sahiplendirme çok sık başarabildiğimiz bir konu olmadığı için, büyük ihtimalle barınağa götürülür. Hayvanın başka bir kötü muamele serüveni başlar. Barınak koşulları, bazı durumlarda, hayvanın kötü muameleye maruz kaldığı koşullardan daha da kötü olabilir.
TARTIŞMA :Türk Ceza Kanunu Madde 151/2, kendi hayvanına zarar veren kişilere de uygulanır mı? Bu konuda, iki farklı görüş bulunmaktadır:
Birinci görüş :Kanun koyucu birinci fıkrada, “başkasının” ifadesini kullanmasına rağmen ikinci fıkrada kullanmamıştır. Bu sebeple, kendi hayvanına zarar vermek de mala zarar verme suçunu oluşturur.
İkinci görüş :Sahipli hayvana zarar vermenin, mala zarar verme suçu kapsamına alınmasının sebebi, sahipli hayvanın sahipsiz hayvandan daha değerli olması değildir, sahipli hayvana zarar vermenin, hayvanın sahibi açısından da bir zarar ortaya çıkarmasıdır. Bu sebeple, kendi hayvanına zarar veren kişi açısından bir zarar ortaya çıkmayacağına göre, kendi hayvanına zarar vermek, mala zarar verme suçunu oluşturmaz. Bu konuda, birinci görüş, hayvan açısından baktığımızda, daha çok işimize yaramaktadır. Bu sebeple, sahipli hayvana kendi sahibi de zarar verse, Türk Ceza Kanunu Madde 151/2 kapsamında suç duyurusunda bulunmalıyız.
4. Hayvanları Koruma Kanunu kapsamında denetime ve yaptırımları uygulamaya yetkili merci hangisidir?
Genel anlamda :Orman ve Su İşleri Bakanlığı
İllerde :Orman ve Su İşleri İl Müdürlükleri
İstanbul bakımından :Orman ve Su İşleri İl Müdürlüğü İlçe belediyeleri
Kabahatler Kanunu Madde 23 gereğince, savcı da idari yaptırım kararı vermeye yetkilidir. Kabahatler Kanunu idari para cezaları konusunda savcıya da başvurma imkanı getirmiştir. Aslında kanun maddesinde, direkt savcının idari yaptırım kararı verebileceği belirtilse de, uygulamada savcılar, karar vermeyip, dosyayı, orman ve su işleri il müdürlüklerine göndermektedir. Ancak, bu şekilde savcılık kanalıyla gittiğinde, orman ve su işleri il müdürlüklerinin başvuruyu ciddiye alma ihtimalleri artmaktadır. O yüzden bu yönetim tercih etmenizde fayda vardır.
5. Başvuru Usulleri
a. Hayvanları Koruma Kanunu Kapsamında Yapılacak Başvurular
· E-Posta
· Posta ·
Elden teslim
· Bimer ile Orman ve Su İşleri İl Müdürlüğü’ne ya da
· Suç duyurusu dilekçesi ile karakola veya savcılığa yapılır.
b. Türk Ceza Kanunu Kapsamında Yapılacak Başvurular
· Suç duyurusu dilekçesi ile karakola veya savcılığa yapılır.
6. Uygulamadan Örnekler ve Karşılaşılan Problemler
a. Orman ve Su İşleri Müdürlüğü’nün El Koyma Yetkisi Uygulamada, Orman ve Su İşleri İl Müdürlüğü, sahipli hayvana el koyma yetkisinin olmadığını iddia etmektedir. Özellikle, hayvanın balkona veya başka bir kapalı alana hapsedilmek suretiyle özgürlüğünün kısıtlandığı durumlarda bu problem ortaya çıkmaktadır. Hayvanları Koruma Kanunu Madde 24 ve Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği Madde 5/1/h gereğince, Orman ve Su İşleri İl Müdürlüğü’nün sahipli hayvana el koyma yetkisi vardır. Böyle durumlarda, yasal dayanaklarını göstererek ısrarcı olmak gerekmektedir.
b. Hayvanın Gerçekten Kötü Muameleye Maruz Kaldığının Doğru Bir Şekilde Tespit Edilmesi: Kötü muameleye maruz kaldığı için el koyulan hayvan, barınağa götürülür. Barınakta yeni bir kötü muamele serüveni başlar. Bu sebeple, hayvanın gerçekten kötü muameleye maruz kalıp kalmadığı ayrıntılı bir şekilde araştırılıp doğru bir şekilde tespit edilmelidir.
c. Yapılan Başvurunun Takip Edilmesi: Sonuç alabilmek için başvuru yapıp beklemek yeterli olmaz. Gerekirse tekrar tekrar aynı başvuruyu yapmak gerekir. Başvurunun akıbeti sıklıkla sorgulanmalıdır.
7. Özet
a. Sahipsiz Hayvana Kötü Muamele
· Yasak fiillere aykırılık sebebiyle şikayet
· Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçuna dayanarak suç duyurusu
· Çevrenin kasten kirletilmesi suçuna dayanarak suç duyurusu
· Hayasızca hareketler suçuna dayanarak suç duyurusu
b. Üçüncü Kişi Tarafından Sahipli Hayvana Kötü Muamele
· Yasak fiillere aykırılık sebebiyle şikayet
· Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçuna dayanarak suç duyurusu
· Çevrenin kasten kirletilmesi suçuna dayanarak suç duyurusu
· Hayasızca hareketler suçuna dayanarak suç duyurusu
· Mala zarar verme suçuna dayanarak suç duyurusu
c. Sahibi Tarafından Kendi Hayvanına Kötü Muamele
· Yasak fiillere aykırılık sebebiyle şikayet
· Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçuna dayanarak suç duyurusu
· Çevrenin kasten kirletilmesi suçuna dayanarak suç duyurusu
· Hayasızca hareketler suçuna dayanarak suç duyurusu
· Hayvan sahibinin yükümlülüklerine aykırılık sebebiyle şikayet
Yapılması Gereken
– Sahipsiz hayvan yoktur, bazı hayvanların sahipleri özel kişilerdir, bazı hayvanların sahipleri yerel yönetimlerdir.
– Sahibi tarafından kendi hayvanına verilen zararlarda da Türk Ceza Kanunu Madde 151/2 uygulanmalıdır.
ANLAYIŞLARINI BENİMSEDİĞİMİZ İÇİN
Bütün hayvanlara verilen zararlar bakımından Türk Ceza Kanunu Madde 151/2’yi uygulatmaya çalışmalıyız.