Bugün sabah saatlerinde Milliyet’te “Sokak hayvanlarına işkenceye 4.5 yıl hapis” başlıklı bir haber yayımlanmıştır.
Söz konusu taslağın metnine ulaşamadığımız için Milliyetin haberini esas alarak söz konusu taslağın hukuki değerlendirmesini yapacağız.
Bakanlığın torba yasaya eklediği hayvan koruma kanununda değişiklik öngören maddeler ise son derece yetersiz ve uygulama alanı kısıtlı maddelerdir. Şöyle ki;
1. CEZALAR SON DERECE YETERSİZDİR:
Haber başlığında 4.5 yıl ceza denmişse de haber metni okunduğunda görülmektedir ki “Sahipli veya sahipsiz hayvana acımasız ve zalimce muamelede bulunan veya eziyet eden ya da haklı bir neden olmaksızın öldürene 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası” öngörülmüştür. Ancak birden fazla hayvanın öldürülmesi halinde cezalar artırılarak 4.5 yıla kadar hapis cezası uygulanabileceği düzenlenmiştir.
Hayvan hakları savunucusu hukukçular olarak talebimiz, hayvana yönelen şiddet eylemlerinin alt sınır olarak en az 2 yıl hapis cezası öngörülmesidir. Aksi takdirde verilen adli hapis cezaları para cezasına çevrilebiliyor, ertelenebiliyor ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebiliyor. Dolayısıyla iki yılın altında verilecek cezalar caydırıcılık bakımından yetersizdir.
2. HAYVANA TECAVÜZ FİİLİ SUÇ KAPSAMINA ALINMAMIŞTIR:
Şu an ülke genelinde hayvanlara yönelen cinsel şiddet eylemleri çok yoğun oranda artmış durumdadır ve bu fiil mutlaka alt sınırı 2 yıldan az olmayacak şekilde cezai müeyyideye bağlanmalıdır. Taslak bu haliyle yasalaştığı takdirde hayvanlara tecavüz eden kimselere ceza verilmesi mümkün olmayacaktır.
3. SAHİPSİZ HAYVANLARA YÖNELİK EYLEMLERİN KOVUŞTURULABİLMESİ İÇİN ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞININ YAZILI BAŞVURU YAPMASI ŞARTI YASANIN UYGULANMASINI ENGELLER:
Tasarı bu şart korunarak yasalaştığı takdirde, sahipli hayvanlar için hayvan sahiplerinin, sokak hayvanlarına şiddet uygulanması halinde ise Orman ve Su İşleri Bakanlığının şikayetçi olması şartı aranacaktır. Bu durumda kişi kendi hayvanını öldürür, yaralar ya da hayvana eziyet ederse yargılanması mümkün olmayacaktır. Sokak hayvanlarına yönelen şiddet eylemleri açısından ise Orman ve Su İşleri Bakanlığının iş yükü çok artacak, bununla başa çıkamayan Bakanlık teşkilatı da bu davaların peşine düşmeyecektir. 14 yıldır yürürlükte olan 5199 sayılı Kanunda yazılı idari para cezalarını kestirmek için bile defalarca başvuru yapmamız gerekirken, her hayvana şiddet eyleminde Bakanlığın şikayetçi olacağını ve davayı takip edeceğini düşünmek en iyi ifade ile hayalciliktir. İster sahipli isterse sahipsiz olsun, hayvanlara yönelen her türlü şiddet eylemi için ŞİKAYET ŞARTI KALDIRILMALIDIR. Hayvanların yaşama hakkını güvence altına almayı amaçlayan bir düzenleme, insanların şikayetçi olmaları şartına bağlanamaz. Konu cumhuriyet savcılıkları tarafından re’sen soruşturulmalıdır.
4. KATLİAM YAPAN BELEDİYELERE YAPTIRIM ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR:
Koruması, aşılarını ve tedavilerini yapması gereken hayvanları itlaf eden belediye çalışanları ile emri veren yetkililer hakkında ağırlatıcı neden düzenlenmelidir. Taslak bu haliyle eksik kalmıştır.
5. YARALAMA, ÖLDÜRME, EZİYET VE CİNSEL SALDIRI İLE HAYVANLARI DÖVÜŞTÜRME EYLEMLERİ AYRI AYRI DÜZENLENMELİDİR:
Bu maddeler insanlara yönelen şiddet eylemlerinde nasıl ayrı ayrı düzenlenmişse, hayvanlar için de ayrı ayrı düzenlenmelidir. Ceza hukukunda suçta ve cezada kanunilik ilkesi vardır. Bu ilke şu anlama gelir: Kanunun açıkça suç saymadığı bir konuda kimseye ceza uygulanamaz. Kıyas yasaktır. Hal böyle olunca her fiilin tanımı ve kapsamı net olarak belirlenmeli, cezaları ayrı ayrı ve açıkça belirtilmelidir ki Kanunu uygulamaya çalıştığımızda karmaşa yaşanmasın. Kanun sistematiği ve yapımı, ayrıca dili ve ifadeleri açısından da son derece zayıf bir yasa taslağıyla karşı karşıya olduğumuzu net olarak söyleyebilirim.
Felaket tellallığı yapmak istemiyorum, ama bu tasarıda sevinecek hiçbir şey yok. Yukarıda ayrıntısıyla anlattığımız hususların göz önüne alınarak doğru düzgün bir yasa yapılması gereklidir.
1 Cevap
[…] kadar hapisle cezalandırılacak. Umut veren bu tasarı hakkında Hayvanlara Adalet Derneğinin bazı çekinceleri […]