Hayvanların Nakilleri
A. YURT İÇİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN TİCARİ AMAÇLI NAKİLLER
1. MEVZUAT
a. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu
b. Yurt İçinde Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünlerin Nakilleri Hakkında Yönetmelik
c. Hayvanların Nakilleri Sırasında Refahı ve Korunması Yönetmeliği
Biz durumu hayvanlar açısından değerlendirdiğimiz için, bizim açımızdan önemli olan yönetmelik, “Hayvanların Nakilleri Sırasında Refahı ve Korunması Yönetmeliği”
2. Hangi hayvanlar?
Canlı balıklar dışında bütün canlı omurgalı hayvanlar bakımından uygulanır.
3. Yönetmeliğin başlığında ve içeriğinde geçen “hayvan refahı” nedir?
Hayvanların tüm yolculuk süresince bakımı, beslenmesi, barındırılması ve nakliyesinin acı, ağrı ve eziyetten uzak, sağlıklı bir şekilde yapılmasını ifade eder.
4. Genel Şartlar
a. Hayvanlar gereksiz yere yaralanacak ya da acı hissedecek biçimde nakledilmez, naklettirilmez.
b. Yolculuk süresini asgariye indirmek ve yolculuk sırasında hayvanların ihtiyaçlarını karşılamak için önceden gerekli tüm düzenlemeler yapılır.
c. Hayvanların sağlık şartları bakımından yolculuk yapmaya uygun durumda olması gerekir.
d. Nakil araçları ile hayvanların nakil aracına bindirilmesi ve nakil aracından indirilmesinde kullanılan araç ve gereç; hayvanların güvenliğini sağlayacak, yaralanmalarını ve acı çekmelerini önleyecek şekilde tasarlanır, imal edilir, bakımları yapılır ve işletilir.
e. Hayvanlarla ilgilenen personelin bu alanda eğitilmiş ya da deneyimli olması ve görevlerini gereksiz korku, yaralanma ya da acıya neden olabilecek herhangi bir şiddet ya da yöntem kullanmadan yerine getirmesi gerekir.
f. Nakliye esnasında hayvanların refah durumları düzenli olarak kontrol edilir ve hayvanlar varış yerine gecikme olmadan ulaştırılır.
g. Hayvanlar için cinsiyetlerine, türlerine, yas gruplarına, canlı ağırlıklarına ve öngörülen yolculuğa uygun olarak yeterli alan ve yükseklik sağlanır.
h. Uygun aralıklarla cinsiyetlerine, türlerine, yaş gruplarına ve canlı ağırlıklarına göre hayvanlara uygun kalitede ve miktarda su ve yem sağlanır ve dinlendirilme imkânı sunulur.
5. Yasaklar
a. Vurma ya da tekmeleme
b. Gereksiz yere acı çekmelerine neden olacak şekilde vücutlarının herhangi bir hassas yerine baskı uygulanması
c. Mekanik araçlarla askıda tutulması
d. Kafalarından, gözlerinden, kulaklarından, boynuzlarından, kuyruklarından, yünlerinden/derilerinden tutarak kaldırılması ya da sürüklenmesi, gereksiz yere acı verilmesi
e. Sivri uçları olan değnek ya da diğer aletlerin kullanılması
f. Sevk ve idarelerinde bilerek hareketlerinin kısıtlanması
6. Uygulamalar
a. Elektrik şoku vermek için kullanılan elektrikli cihaz kullanımından mümkün ölçüde kaçınılır.
b. Pazar ve toplama merkezlerinde gerektiğinde hayvanların iple bağlanması için donanım bulundurulur. Bağlanmaya alışık olmayan hayvanlar bağlanmadan tutulur. Hayvanların suya erişimine imkân sağlanır.
c. Hayvanlar boynuzlarından ya da burun halkalarından bağlanamaz. Buzağıların ağızları kapatılamaz. Sekiz aylık olanların dışında ve evcilleştirilmemiş atlar hariç olmak üzere evcil tek tırnaklılara tasma/yular takılır. Hayvanların iki ayakları birlikte bağlanamaz. Hayvanlar bağlanacakları vakit, kullanılan halat, ip ya da diğer benzeri şeyler;
· Normal nakliye koşulları sırasında kopmayacak kadar sağlam,
· Gerektiğinde hayvanların yatmalarına, yeme ve içmelerine imkân verecek biçimde,
· Boğulma ya da yaralanma tehlikesini ortadan kaldıracak biçimde ve hayvanların çabucak serbest bırakılmalarına imkân verir biçimde,
olmalıdır.
7. Nakliye sürecine dâhil olan temelde dört tane karakter bulunmaktadır.
a. Nakliyeci :
· Kendisi veya başkası adına hayvan taşıyan herhangi bir gerçek ya da tüzel kişi
· İşyeri merkezinin ya da temsilciliklerinin bulunduğu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından verilmiş yetki belgesinin bulunması gerekmektedir.
b. Bakıcı :
· Hayvanların refahından sorumlu olan ve yolculukta hayvanlara refakat eden kişi
· İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından verilmiş yeterlilik belgesinin bulunması gerekmektedir.
c. Sürücü :
· İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından verilmiş yeterlilik belgesinin bulunması gerekmektedir.
Sürücü ve bakıcı tek bir kişi olabilir.
d. Nakil Aracı :
· Hayvan nakli için kullanılan kara, deniz, hava ve demiryolu araçları
· İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından verilmiş onay belgesi bulunması gerekmektedir.
Yönetmelik kapsamında, nakliyecilerin, sürücülerin, bakıcıların nitelikleri, yetki ve yeterlilik belgelerini alma şartları, nakil araçlarının nitelikleri, onay belgesi alma şartları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Yukarıda bu konulardan genel hatlarıyla bahsedilmiştir. Ayrıntıları yönetmelikte bulabilirsiniz.
8. YETKİLİ BİRİM
a. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
b. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
c. İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri
d. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
· Nakliyecilere yetki belgesi, bakıcı ve sürücülere yeterlilik belgesi, nakil aracına onay belgesi vermeye il müdürlükleri yetkilidir.
· Herhangi bir ihlal tespit edildiğinde il ve ilçe müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir. Yaptırımları uygulamaya il ve ilçe müdürlükleri yetkilidir.
· Nakliyecinin geçici veya kalıcı olarak nakliyeden men edilmesi ve benzeri bazı kararlar Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından verilmektedir. Uygulanan yaptırımlardan sonuç alınamaması durumunda, il ve ilçe müdürlükleri dosyayı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne göndermektedir.
· İdari para cezası yaptırımını uygulamaya esas olarak il müdürlükleri yetkilidir. İl müdürlükleri, ilçe müdürlüklerine bu konuda yetki verebilir.
9. YAPTIRIM
a. Herhangi bir ihlal tespit eden il veya ilçe müdürlüğü, konuyu yetki, yeterlilik ve onay belgesi vermiş olan il müdürlüğüne bildirir.
b. İl ve ilçe müdürlükleri, bir nakliyecinin bu yönetmeliğin hükümlerine uymadığını ya da bir nakil aracının yönetmeliği ihlal ettiğini tespit etmesi halinde ya da diğer il ve ilçe müdürlükleri tarafından kendilerine ihlal bildirimi yapılması halinde;
· Nakliyeciye, tespit edilen ihlalin giderilmesi ve tekrar etmemesi için gerekli tedbirleri aldırır.
· Hayvanların yüklenmesi sırasında özellikle bir veteriner hekim bulunmasını isteyerek, söz konusu nakliyeciyi ek kontrollere tabi tutar,
· Nakliyecinin yetki belgesini ya da nakil aracının onay belgesini askıya alır ya da iptal eder.
· Nakliyeci ve nakil aracının bu yönetmeliğin üst üste ihlal edilmesi halinde, yardımlaşma ve bilgi alışverişi ile sunulan tüm imkânlardan hiçbir sonuç alınmamış olması kaydıyla il ve ilçe müdürlükleri geçici olarak nakilden men için Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne bildirir. Nakliyeci ve nakil aracının hayvan nakillerinde bu Yönetmelik kurallarına uymaması ve belgelerinin men edilmesi halinde bu bilgi veri tabanına islenir ve nakil için tekrar belge verilmez.
c. İl ve ilçe müdürlükleri, yeterlilik belgesine sahip bir sürücü ya da bakıcının bu yönetmeliği ihlal etmesi durumunda, sürücü ya da bakıcının, hayvanların bu yönetmeliğe uygun olarak nakli için yeterli bilgi ya da bilince sahip olmadığının tespit edilmesi halinde, bu kişinin yeterlilik belgesini geri alır.
d. İl müdürlükleri tarafından 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu kapsamında idari para cezası uygulanır. İl Müdürlükleri, bu yetkisini ilçe müdürlüklerine devredebilir.
B. YURT İÇİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN TİCARİ OLMAYAN NAKİLLER
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu uygulanır.
C. ULUSLARARASI HAYVAN NAKİLLERİ
1. MEVZUAT
Hayvanların Uluslararası Nakliyat Sırasında Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi
2. Hangi hayvanlar?
a. Tek tırnaklı evcil hayvanlar ile sığır, koyun, keçi, domuz cinsi evcil hayvanlar
b. Evcil kuşlar ve tavşanlar
c. Evcil kediler ve köpekler
d. Diğer memeliler ve kuşlar
e. Soğukkanlı hayvanlar
3. Genel Şartlar
Yukarıda belirttiğim genel şartlar, bu bölüm için de geçerlidir.
D. EVCİL HAYVANLARIN TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDA TAŞINMASI
Bu konuda, ortak bir kanun, yönetmelik vb. bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle, konu örneklerle açıklanacaktır.
1. Şehirlerarası Otobüs
Karayolları Taşıma Yönetmeliği md. 40/1/6: “Özel kafeslerinde kedi, köpek ve kuş gibi evcil hayvanlar bagaj taşımaya mahsus bölümlerde taşınabilir. Taşıtın içinde yolcularla birlikte canlı hayvan taşınamaz. Gerekli hallerde, yolcu alınmaksızın evcil hayvanların taşıtın içinde taşınabileceği özel sefer ve servisler düzenlenebilir.”
2. İETT
Yolcu Hakları Bildirgesi
Aşağıdakilerin haricinde istasyon ve araçlara hayvan kabul edilmemektedir.
a. Boyun tasması olması ve kucakta taşınması şartıyla süs köpekleri
b. Küçük kafes hayvanları (serbest kaldığında yolculara zarar verebilecek yırtıcı, zehirli vs. hayvanlar hariç)
3. Türk Hava Yolları Evcil Hayvan Taşıma Kuralları
a. Uçuşlarımıza Kabul Edilmeyen Evcil Hayvanlar
Pitbull terrier, amerikan pitbull terrier, bull terrier, amerikan staffordshire terrier, japanese tosa, dogo argentino, fila brasileiro, rottweiller, staffordshire bull terrier Neopolitan Mastiff, Spanish Mastiff, Dogue de Bordeux, Roman Fighting Dog, Bandog Tosa Inu, Mastiff, Tibetan Mastiff, Doberman, pincher doberman, American Bulldog, Caucasian owtscharka, Mastino Napolitana gibi tehlike arz eden köpekler uçuşlarımıza kabul edilememektedir.
b. Evcil Hayvan Taşıma Kuralları
· Uçaklarımızda, hem yolcu kabinlerinde hem de kargo kompartımanlarında, sadece kedi, köpek ve küçük ötücü kuşlar (saka kuşu, muhabbet kuşu, kanarya) evcil hayvan olarak taşınabilmektedir.
· Rezervasyonun uçuş saatinden en geç 6 saat öncesine kadar yapılması ve onaylı olması gerekmektedir.
· Yolcu kabininde taşınabilen evcil hayvan kontenjanı, uçak tipine göre farklılık göstermektedir.
· Yolcu kabininde veya kargo kompartımanında taşınacak evcil hayvanın uçağa kabul işlemleri, check-in kontuarlarında yolcu ile birlikte yapılmaktadır.
· Evcil hayvana ait sağlık belgesi, aşı kağıdı vb. evraklar kabul işlemleri sırasında yolcunun yanında bulunmalıdır.
· Evcil hayvanın sağlıklı, temiz, kokusuz ve sakin görünümlü olmasına dikkat edilmelidir. Sağlık ve dış görünüm açısından kötü durumda olan canlı hayvanlar taşıma için kabul edilememektedir.
· Yolcu beraberinde taşınacak olan evcil hayvan, yolcunun serbest bagaj hakkına dahil olmayıp ücrete tabidir.
4. Yüksek Hızlı Tren
a. Yolcu yanında taşınabilecek küçük evcil hayvanların (kuş, kedi, balık, küçük köpek, vb.) büyüklükleri sahibinin dizi üzerinde taşınabilecek ağırlık ve hacimden büyük olmamalıdır.
b. Seyahat edilecek vagonda ve taşımanın yapılacağı koltukta hiçbir hasar ve kirliliğe sebep verilmemeli, kokuları veya gürültüleri ile diğer yolcular rahatsız edilmemelidir.
c. Kimlik kartı ve veteriner sağlık raporu bulundurulmalıdır.
